tekrar edelim, buraya ögrenci olarak gelince göçmüs sayilmiyorsunuz fakat göçmek yolunda çok güzel bir adim atmis oluyorsunuz. biz göçmenlikten yani 'immigration'dan daha güzel adiyla 'permanent residency'den (kisaca pr) bahsedecegiz. o zaman baslayalim...
1. ita (invitation to apply) almak:
2. pr (permanent residency) için basvurmak:
bu adimda sorulacak ilk soru su: bekar misiniz, yoksa bir esiniz var mi? fark ettiyseniz 'evli misiniz?' demiyorlar. eger ciddi bir iliskiniz varsa, birlikte yasiyorsaniz, sevgili, sözlü, nisanliysaniz kanada sizi çift kabul ediyor.
fakat bu durumda aile cüzdani yerine baska destekleyici belgeler (örn. ortak banka hesabi, söz töreni esnasinda çekilmis fotograflar vb) talep ediyorlar. bunlarla ugrasman yerine evlenmek daha mantikli (özel bir mesele oldugu için tavsiye vermek ne kadar dogru bilmiyorum) sadece aile cüzdani sunmak daha kolay.
ita asamasi sizin kisisel özellikleriniz ve is/egitim geçmisiniz gibi kriterler dikkate alinarak size bir puan verildigi asamadir. bu puanla tüm basvuran kisilerin yer aldigi bir havuza girersiniz.
(evet baliklama giriyoruz). sonrasinda (yaklasik 2 haftada bir, bazen 3) havuzdaki ilk 2-3 bin kisiye 'arkadaslar siz iyisiniz, eger su belgeleri de hazirlar ve pr için basvurursaniz kapimizi size açiyoruz' diyorlar. yani sizi pr'a basvurmaya davet ediyorlar.
simdi gelelim tekrar tek ya da çift olarak basvurmanin farkina. tek basvurdugunuz durumda gerekli tüm puani tek basiniza topluyorsunuz. fakat çift oldugunuzda isler degisiyor. basvuru sahibi (çift oldugunuz durumda bir kisi basvuru sahibi, digeri bagli kisi oluyor) ayni niteliklerdeki tek basina basvuran bir kisiden daha az puan aliyor ve kalan puani esin tamamlamasi gerekiyor.
yani kanada diyor ki 'arkadasim sen süpersin, ama esin de en azindan sana yakin olmali ki buraya geldiginizde onun da çalisma imkani olsun, tüm yük sende olmasin, esin uyum saglamak konusunda zorluk çekmesin.
a. yas
buradan 30 yas civari arkadaslara sesleniyorum, sahip çikalim dedeye! geçen her sene size 5 puan kaybettiriyor arkadaslar. o yüzden 29 yasindaysaniz elinizi çabuk tutun derim. insanlar 1-2 puanla ita kaçirip kafayi yiyorlar.
b. yabanci dil
fransizcasi olanlar beri gelsin. kanada onlari seviyor. kanada'da 2 resmi dil var biliyorsunuz. ingilizce ve fransizca. bu diller için türkiye'de girebileceginiz sinavlar ielts ve tef
her iki dilde aldiginiz puanlar canadian language benchmarks (clbs) sisteminde karsilik bulup sonra puana dönüyor. ilgili link
bu iki dilden biri esas basvuru dili oluyor, digeri ikincil. seçim size kalmis.
sizler yogun olarak ingilizce bildiginiz için daha çok bu dile odaklanalim.
almaniz gereken minimum skorlar
listening -8
reading -7
speaking -7
writing -7
her bölüm için minimum puani almalisiniz ki clbs sisteminde 9 alabilseniz. ha 10 alirsaniz çok çok daha iyi. fakat 8'de kalmanin size bir faydasi olmayacaktir.
'oha ya adamlar çok istiyor' demeyin. buraya geleceksiniz, is arayacaksiniz. telefonda mülakat yapacaksiniz, sizi çagiracaklar, yarim saat - 1 saat mülakat yapacaksiniz. bunu düsünürseniz (bence) adamlar az bile istiyor.
c. egitim durumu
aldiginiz en üst seviye diplomanizi kanada için akredite ettirmeniz gerekli. bunun için ingilizce diplomanizin fotokopisi ya da ingilizce'ye çevrilmis diplomaniz ve kapali/mühürlü zarfta bulunan ingilizce transkriptinizi egitim akreditasyonu veren bir kuruma gönderip denklik almaniz.
biz süreci wes (world education services) ile yürüttük. egitim seviyeniz ne kadar yüksekse o kadar yüksek puan aliyorsunuz haliyle. bazi yüksek lisans/doktora denklikleri için önceki döneme ait diploma ve transkriptler de talep edilebiliyor. fakat siz en üst seviye için akreditasyon alacaginiz için tek denklik ücreti veriyorsunuz yine de.
d. is tecrübesi
kanada'da is tecrübeniz varsa zaten burayi okumuyorsunuzdur. burayi okuyanlarin kanada'da is tecrübesi olmadigini varsayiyorum. 3+ yil is tecrübesi maksimum puani getiriyor.
e. meslek sinifi seçimi
bu meseleden puan almiyorsunuz aslinda fakat oldukça önemli. kanada'da meslekler siniflandiriliyor. (national occupational classification (noc)) ve siz mezun oldugunuz alandan ziyade yaptiginiz ise göre bir sinif seçiyorsunuz. meslekler 0, a, b, c, d olarak ayriliyor. siz göçmenlik için basvuracaksaniz, 0, a ya da b sinifina dahil olmaniz gerekli.
burayi aklinizda tutun çünkü ileride tekrar geri dönecegiz meseleye. örnegin, fen bilimleri fakültesi matematik bölümü bitirdiniz fakat web tasarim yapiyorsunuz. siz bir web tasarimcisisiniz, ona göre bir noc seçmeniz gerekiyor.
peki puanimizi nasil hesaplayacagiz?
kanada bu konuda oldukça seffaf:
bu sayfadaki anketi doldurup kaç puan alabileceginizi ögrenebilirsiniz.
bu sayfada da 2-3 haftada bir davet gönderilen kisiler içinde en düsük puani yayinliyorlar. en son round 441 ile kapatmislar. önceki dönemleri de bu sayfada görebiliyorsunuz. muhtemelen bugün (16.5.2018) bir round daha olacak.
ita asamasi bu kadar degil aslinda. kanada'da bir kardesiniz var mi? oradan bir is teklifiniz var mi? kanadali biriyle evli misiniz? gibi çogumuzu ilgilendirmeyen konular var. hem zaten kanada'da kardesiniz varsa o size daha iyi bilgi verebilir degil mi?
...
ita'yi aliyoruz ve gidip bunu kutluyoruz. çünkü sonrasinda 90 gün içinde bizden pr'a basvurmamizi istiyorlar. bu asamaya kadar 'kaç para harcadik' acaba diye soranlar olacaktir.
b. dil sinavlari: ielts 660 try, tef 800 try güncel ücretler
c. egitim denkligi 200 cad+ 13 vergi = 234 cad, bu 2 sene önceki ücretti ve hala ayni.
yani asagi yukari 1500 try harcadik, hatta kanada'ya dhl yaptik, bu da bize biraz pahaliya patladi. (biz çalistigimiz sirketin anlasmasiyla ucuza göndermistik) dolayisiyla 2000 try gitti diyelim ve ekleyelim, siz bu 2000 try'yi burada 1 haftada harcarsiniz. büyük para demeyin lütfen, daha büyük paralardan bahsedecegimiz noktaya gelmedik. sabret, iphone'u burada alirsin.
galiba en fazla stres oldugumuz asama buydu. bir hata yapacak miyiz, ya kabul almazsak, reflümün azdigi, uykularimin kesildigi, o noter senin bu hastane benim
bu çeviri bürosu senin, bankalar benim, kosturdugumuz bir dönemdi.
dedigim gibi, ita aldiktan sonra 90 gün içinde asagidaki belgeleri hazirlamaniz
gerekiyor:
a. biyometrik fotograf, canada standartlarinda, arkasinda fotografin çekildigi tarih ve stüdyonun adi ve adresi yazili biyometrik fotograf
b. burada geçen saglik kuruluslarinda saglik muayenesi
c. arsiv kayitli adli sicil belgesi, (eger bir ülkede 6 aydan fazla kaldiysaniz o ülkeden de alinmasi ve ingilizce’ye çevrilmesi gerekli), baska ülkeden bu belgeyi almanin en kolay yolu oradaki bir kisiye konsolosluk araciligi ile vekalet vermek.
d. son 6 yil çalistiginiz sirketlerden “experience letter”, bunla ilgili birçok örnek var elimizde. esas deginmek istedigim nokta, ita almadan önce noc seçmistik ya hani, experience letter içerigi noc içerigi ile uyusmali. copy paste yapin demiyorum fakat kapsayici olmali.
e. tüm pasaportlarinizin damgali, mühürlü tüm sayfalari, (tek pdf dosyasinda)
f. son 10 yil içindeki tüm yurt disi seyahat dökümü. ms excel'de hazirlayip verebilirsiniz. 'biliyor musun, 30 ülke gezdim ben' diyen arkadaslara selam olsun :) simdi o seyahatleri bir bir hatirlayip, 'hangi tarihti olm' diye damgalari aramaya baslayabiliriz.
g. son 10 yil içinde ikamet edilen adresler. ikametgah istemiyorlar, excel dosyasinda yazip verdik fakat pasaport hareketleriyle uyumlu olmali. izmir'de kaldigim adresi bulamayinca google street'te baya gezinmistim. apartmanin karsisindaki eczaneyi arayip apartman numarasini ögrenmistim en azindan.
h. son 10 yil içinde kisa olarak neler yaptiniz (korkutmasin, oldukça kolay bir doküman)
i. en önemli kisimlardan biri, kanada için tek kisi için 12,475 (kanada dolari) varliginizi belgeliyor olmaniz gerekli. (40500 try demek asagi yukari) bu paranin kaynagini da açiklanmasi gerekiyor. biriktirdiyseniz hesap dökümü, bankadan resmi yazi vs gerekli. kisi sayisina göre degisen tutarlar bu linkte.
j. basvuru ücreti ve oturum karti için gerekli kredi karti bilgisi (1040 cad)
...
bu asamada ne kadar para harcadik?
a. fotograflar 40 try diyelim
b. saglik muayenesi, geçen sene 520 try idi, simdi olsun olsun 550 try olsun
j. basvuru ücreti, bugünün kuruyla yaklasik 3600 try
toplam yaklasik, 4200 try. 2000 de daha önce harcamistik. ne etti 6200, kilifiyla bir iphone x parasi etti galiba. arkadaslar dedigimiz gibi iphone'lari burada aliyoruz, saçmalamayin. bu 6000 lirayi burada 1 ayda rahat harcayacaksiniz zaten.
daha önce bahsetmedim fakat sistem tamamen online, yani siz tüm belgeleri sisteme yüklüyorsunuz. hiç endiseniz olmasin adamlar istediginde her belgenin dogru olup olmadigini kontrol edebilecek aga sahip. yazdiginiz referans maktubu için sirketinize mail atabilirler ve bunu referans gösterdiginiz kisiye degil, info@company.com gibi bir adrese gönderirler. zaten kanada'ya geliyorsaniz dürüst olun arkadasim. mesela ben rusya'ya gittim defalarca is için, fakat turist olarak gittim, çünkü rusya o dönemlerde vize istemiyordu.
çalisma vizesiyle de sirket ugrasmiyordu. dolayisiyla adamlara is için gittigimi fakat sirketin çalisma vizesi çikarmadigini belirttim. oraya gidip de 'turizm' yazmadim.
bu süreci bir danisman ile de yürütebilirsiniz. tavsiyem kanada'da bulunan bir danisman olmasi. oradaki araci sirketler de buradaki danismanlarla çalisiyorlar ve ekstra para demek bu. danisman ücretlerini de kanada devleti belirliyor.
bu tutar da 4000 dolar. galiba en çok tutan meblag da bu. eger 'ben okurum arastiririm, hassasim, titizim, hata yapmam, takip ederim' diyorsaniz tek basiniza da
yürütebilirsiniz.
su forumda insanlar birbirine çilginca yardim ediyor.
bir diger tavsiyem 'acaba is bulabilir miyim?' diyenlere. indeed ve glassdoor'da buradaki is ilanlarini, içeriginde neler aradiklarini görebilirsiniz.
egitim denkligi almaniz, belgeleri hazirlayip göndermenizle geçecek süre ile birlikte ortalama 1 ay, ielts'e hazirlanip girmeniz, sonucunu almaniz yine ortalama 1 ay; yani özetle ilk basvuru için 1 ay.
ielts oldukça teknik bir sinav, iyi ingilizce biliyorsunuz diye yüksek alacaginiz garanti degil. normal bir ingilizce ile sinava biraz yöntemi gözeterek çalisinca da iyi puan alabilirsiniz. fakat demem o ki, burada is arayacaksiniz, o yüzden olabildigince ingilizcenizi gelistirmeye çalisin.
pr basvurusu için gerekli belgeleri hazirlamak için size 90 gün veriyorlar. normal sartlar altinda 1.5-2 ay içinde hepsi halledilebilir.
en stresli kisim, belgelerinizi teslim ettikten sonra oturup bekliyorsunuz. bu bekleme süresi 3-6 ay arasinda degisiyor.
(biz 3 ayda aldik, ki arada baya resmi tatil vs vardi) fakat alinan duyumlara göre özellikle türkiye'den yapilan basvurular biraz daha dikkatli incelenmeye baslanmis. özellikle çalistiginiz sirketten/sirketlerden aldiginiz 'experience letter' için sirketlerle kontaga geçildigi bilgisi bile gelmekte.
tüm bu isleri yaya yaya yapsaniz en fazla 1 sene içinde kalici oturum iznini alabilirsiniz.
almanlarin dedigi gibi, 'warum nicht?'. elbette bu yolu tercih eden birçok genç arkadas var. özellikle yeni mezun, fransizcasi, is tecrübesi ya da yüksek lisansi olmayan fakat bir an önce bu yola girmek isteyenler iiçn uygun bir yol. okurken haftada 20 saat kadar çalisma izniniz oluyor.
kanada'nin tüm sehirlerinin toronto ya da vancouver gibi pahali olmadigini düsünürseniz güzel seçenekler illa mevcuttur. bu is biraz sizin arastirmaniza bagli.
ögrencilikten sonra da yanilmiyorsam ögrenci olarak geçirdiginiz süre kadar çalisma izniniz oluyor. zaten bu esnada pr için basvurunuzu baslatmaniz mantikli. çünkü kanada'da egitim almis olmak büyük puan getiriyor.
size 'confirmation of permanent residency' ve pasaportunuza basili olarak tek girislik bir vize veriliyor. bu tek girislik vize sizin saglik muayenenizin tarihinden itibaren 1 sene kadar geçerli. ülkeye girdikten sonra bir süre kalip, bu hakkinizi alip nereye isterseniz gidebilirsiniz. bu hakkiniz sizinle yasamaya devam edecektir.
5 senelik bir dilim içinde 3 yil burada yasadiktan sonra vatandasliga basvurabiliyorsunuz. bunun en büyük avantaji birçok ülkeye vizesiz seyahat edebilmek. ha bir de oy kullanabiliyorsunuz.